Rau bong non là một cấp cứu sản khoa thường xảy ra ở ba tháng cuối của thời kỳ thai kỳ với diễn biến đột ngột, nhanh chóng có thể đe doạ tính mạng của mẹ và thai nhi do tình trạng choáng mất máu, biến chứng rối loạn đông máu hay vô niệu.

Bánh rau là phần phụ của thai, giữ chức năng trao đổi chất giữa mẹ và thai và giữ cho thai cố định trong buồng tử cung. Thời kỳ chuyển dạ, sau khi sổ thai, đến thời kỳ sổ rau, bánh rau sẽ bong ra hoàn toàn và được tống ra ngoài. Trường hợp rau bong trước khi sổ thai được gọi là rau bong non.Rau bong làm giảm hoặc cắt đứt nguồn trao đổi oxy và dinh dưỡng của thai, khiến thai có thể tử vong. Do đó, rau bong non chính là một cấp cứu sản khoa cần phải chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời mới có thể cứu sống mẹ và thai nhi.

Hồi 20 h ngày 15 tháng 4 năm 2023, Trung tâm Y tế huyện Ngân Sơn tiếp nhận sản phụ La Thị N 38 tuổi thường trú Tiểu khu 1 Thị trấn Vân Tùng, chị N mang thai lần hai lần đầu chị mổ lấy thai, lần này thai vừa bước vào tuần thứ 39. Chị N nhập viện trong tình trạng đau bụng đột ngột, co cứng toàn bộ khối tử cung và ra máu nhiều. Sau khi nhập viện được làm các xét nghiệm cấp cứu, siêu âm và hội chẩn; được chẩn đoán xác định là rau bong non rất nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng của mẹ và con, chị N lập tức được chỉ định phẫu thuật cấp cứu.

Ca phẫu thuật cấp cứu được thực hiện kịp thời bởi kíp mổ bác sĩ CKI Nông Văn Lực là phẫu thuật viên chính và bác sỹ La Bá Trình, kíp gây mê bác sỹ Nông Văn Binh. Sau khoảng 15 phút phẫu thuật, 1 bé gái đã ra đời cân nặng 2.900 gr trong niềm hân hoan của cả kip phẫu thuật và gia đình, tử cung của sản phụ được bảo tồn thành công. Sau phẫu thuật tình trạng người mẹ an toàn và chuyển về phòng hồi tỉnh đã được truyền 02 ĐV khối hồng cầu cùng nhóm máu, hiện tại sức khỏe hai  mẹ con sản phụ ổn định và đã được xuất viện sau 7 ngày điều trị.

Qua đây các bác sĩ cũng khuyến cáo các sản phụ trong suốt quá trình mang thai, đặc biệt là 3 tháng cuối của thai kì. Để tránh xảy ra hiện tượng rau bong non gây nguy hiểm cho cả mẹ và con, người phụ nữ khi mang thai cần chú ý:

Khoảng cách giữa hai lần sinh con không nên kéo dài quá 7 năm.

Khi có thai phải có chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý.

Nên đăng ký khám thai định kỳ tại một cơ sở y tế uy tín ngay sau khi có thai để được bác sĩ tư vấn và quản lý thời kỳ thai nghén.

Bổ sung axitfolic trước và ngay sau khi mang thai.

Việc theo dõi sức khỏe càng quan trọng hơn ở những tháng cuối thai kỳ, người mẹ mang thai cần thực hiện thăm khám thai định kỳ , khi phát hiện các yếu tố nguy cơ cao như: xuất huyết âm đạo, đau bụng dưới... thai phụ cần kịp thời đến bệnh viện nơi gần nhất để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Bác sĩ Nông Văn Lực

Khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản & phụ sản

Trong năm 2022, Trạm Y tế xã Thượng Quan đã thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản trên địa bàn; Tổng số phụ nữ có thai được quản lý trong năm là 47 và được khám thai 3 lần/3 thời kỳ tại Trạm Y tế.100% phụ nữ mang thai đều sinh con tại cơ sở y tế, sản phụ sau đẻ và trẻ sơ sinh được cán bộ y tế chăm sóc sau sinh. Số phụ nữ có thai được khám phụ khoa tại Trạm y tế là 106 lượt, số phát hiện viêm nhiễm đường sinh dục được tư vấn, cấp thuốc điều trị là 07 chiếm 6,6%.

Để tiếp tục thực hiện tốt trong năm 2023, công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản của xã sẽ tập trung triển khai các hoạt động cải thiện tình trạng sức khỏe của người dân, tăng cường tiếp cận và nâng cao chất lượng dự phòng các bệnh lây truyền từ mẹ sang con, dự phòng ung thư cổ tử cung; nâng cao tình trạng sức khỏe sinh sản cho các đối tượng người cao tuổi, vị thành niên, thanh niên …

Ngay từ đầu năm, Trạm Y tế xã Thượng Quan đã xây dựng kế hoạch tháng, quý, năm về công tác truyền thông, nhằm tuyên truyền, GDSK đến nhân dân, chú trọng công tác tuyên truyền cho phụ nữ mang thai.  Hiện tại, số phụ nữ đang mang thai được quản lý tại Trạm Y tế xã là 11; trong quý I/ 2023 trạm đã triển khai tuyên truyền theo nhóm, tư vấn riêng cho từng thai phụ được 09 lượt với các nội dung  nhằm gúp sản phụ hiểu được tầm quan trọng về việc khám thai định kỳ và quản lý thai nghén đặc biệt là chế độ chăm sóc, chế độ nghỉ ngơi, chế độ dinh dưỡng, và lựa chọn nơi sinh an toàn…cụ thể như:

1. Tư vấn khám thai 3 tháng đầu, 3 tháng giữa, 3 tháng cuối trong thời gian mang thai.

2. Tư vấn về chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý.

3. Tư vấn tiêm phòng uốn ván đủ 2 mũi cho sản phụ khi mang thai, uống viên sắt từ 3 tháng đầu đến sau đẻ 1 tháng, và uống Vitamin A sau đẻ, tư vấn sàng lọc sơ sinh cho con.

4. Tư vấn sàng lọc trước sinh và khuyến cáo sản phụ đến sinh con tại cơ sở Y tế.

Trong thời gian tới, Trạm Y tế xã Thượng Quan tiếp tục thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản đề đảm bảo đạt các tiêu chí theo Bộ tiêu chí Quốc gia về Y tế xã giai đoạn đến năm 2030và các chỉ tiêu giao hàng năm.

                                                                           Hoàng Thị Thảo

                                                                Trạm Y tế xã Thượng Quan

Tăng huyết áp (THA) là một bệnh không lây nhiễm có tỷ lệ mắc rất cao trong cộng đồng, tỷ lệ mắc tăng theo tuổi, THA đang là một vấn đề sức khỏe cần được ưu tiên giải quyết. Giải quyết vấn đề này chính là việc quản lý, điều trị bệnh nhân THA tại cộng đồng.

Theo số liệu năm 2022, trên địa bàn Thị trấn Nà Phặc tỷ lệ THA ở người dân trên 40 tuổi là 25%. Số người bệnh tử vong tại cộng đồng do bệnh lý liên quan đến THA chiếm 36,9% trong tổng số tử vong trên địa bàn.

Hiện nay số bệnh nhân THA đang được quản lý tại trạm là 298 bệnh nhân, trong đó THA độ 1chiếm 54,3%; độ 2 chiếm 26,8%; độ 3 chiếm 18,7%. Định kỳ hàng tháng bệnh nhân được khám, tư vấn, kê đơn cấp thuốc tại Trạm Y tế; bệnh nhân mới phát hiệnTHA sẽ được tiếp nhận lập số theo dõi quản lý. Trong quý I/2023 100% bệnh nhân đến khám tại Trạm Y tế và bệnh nhân đang quản lý bệnh THA đều được tư vấn về chế độ ăn uống, sinh hoạt, luyện tập, cách dùng thuốc và các yếu tố nguy cơ THA, nguy cơ tim mạch khác và đột quỵ do THA…

Nhằm thực hiện tốt việc quản lý bệnh nhân THA tại cộng đồng, trong thời gian tới Trạm Y tế sẽ tiếp tục thực hiện triển khai sàng lọc phát hiện bệnh tăng huyết áp bằng phiếu đánh giá yếu tố nguy cơ cho đối tượng > 40 tuổi; tổ chức truyền thông, tư vấn về bệnh THA lồng ghép với các chương trình y tế khác đồng thời đảm bảo đủ các nhóm thuốc để cấp cho số bệnh nhân THA được quản lý tại Trạm… tiến tới thực hiện đạt mục tiêu số bệnh nhân THA được quản lý đạt trên 80 % theo Bộ tiêu chí Quốc gia về Y tế xã giai đoạn đến năm 2030.

Hoàng Thị Nga

Trạm Y tế thị trấn Nà Phặc

Tiêm vắc xin phòng bệnh có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm và loại trừ nhiều bệnh dịch nguy hiểm đối với trẻ em. Hiện nay, nhiều bệnh truyền nhiễm đã được khống chế song vẫn có nguy cơ quay trở lại nếu tỷ lệ tiêm chủng đạt thấp. Nếu trẻ không được tiêm chủng thì nguy cơ dịch bệnh quay trở lại là rất lớn, gây nguy hiểm cho sức khỏe trẻ em và toàn thể cộng đồng.

Vì vậy việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch không chỉ có tác dụng phòng bệnh đối với trẻ mà còn mang lại những lợi ích to lớn đối với xã hội; Để thực hiện tốt công tác tiêm chủng thường xuyên tại Trạm Y tế và đạt chỉ tiêu giao: Tỷ lệ trẻ < 5 tuổi được tiêm chủng đầy đủ đạt > 95% , Trạm Y tế đã thực hiện tiêm chủng mở rộng định kỳ vào các ngày 10 và 20 hàng tháng. Để thuận lợi chi việc triển khai tiêm chủng hàng tháng đạt hiệu quả và đảm bảo thông tin hai chiều, Trạm thường xuyên cập nhật thông tin tiêm chủng mở rộng trên nhóm Zalo gửi đến người dân dễ dàng tiếp cận và đưa trẻ đúng độ tuổi đến tiêm các loại vắc xin trong chương trình theo thời gian quy định. 

Theo thống kê, hàng tháng trung bình có khoảng 50 lượt trẻ được tiêm chủng theo chương trình tiêm chủng mở rộng, tại đây các phụ huynh sẽ được y, bác sỹ tư vấn tình trạng dinh dưỡng cho trẻ để tăng cường sức đề kháng, bảo vệ sức khỏe được tốt hơn. Từ đầu năm 2023 đến nay, Trạm đã thực hiện tiêm 16/34 trẻ và kết hợp tư vấn phòng chống các bệnh dịch thường xảy ra trong mùa hè cho trên 100 bà mẹ có con dưới 5 tuổi trên địa bàn xã.

Trong thời gian tới, Trạm Y tế sẽ tiếp tục thực hiện tốt công tác tiêm chủng định kỳ hàng tháng và thực hiện truyền thông lồng ghép, tuyên truyền đến mọi người dân về lợi ích của việc tiêm chủng đầy đủ và hiểu được tiêm chủng không chỉ là quyền lợi, trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm đối với cộng đồng và toàn xã hội.

Hứa Sỹ Nguyên

Trạm Y tế xã Bằng Vân